Last Updated on augustus 15, 2022 by Léon Polman
Het gaat niet goed
28 juli 2022, een mooie zonnige dag, voor velen van ons was dit een welverdiende vakantiedag.
Maar het was ook earth-overshoot day, de datum in het jaar waarop we de grondstoffen die de aarde in een jaar tijd kan produceren, al hebben uitgeput. En we hebben nog 158 Dagen te gaan tot het einde van het jaar. We hebben wederom 1,75 maal van ‘onze aarde’ nodig dit jaar, net als vorig jaar.
28 juli geldt voor de wereld als totaal, voor Nederland ligt de datum in 2022 op 12 april. Dit betekent dat ca. 3,6 maal hebben gebruikt van onze portie in dit jaar. Sinds ongeveer 1970 zijn we wereldwijd over de grens van eenmaal de portie per jaar gegaan, in Nederland was dat al in 1961.
Het zijn abstracte getallen die je een beeld geven dat we een voorschot op de toekomst hebben genomen en nog steeds nemen. Niet meer een ver van ons bed show want we zien het ook dichtbij huis: in de veranderingen in het klimaat, de stijging van de energieprijzen, de crisis in de landbouw, de plastic-soep, de toenemende inkomensongelijkheid etc.. Veel, misschien wel teveel, ‘verontrustende feiten en signalen’ om op te noemen…en nog meer achterliggende oorzaken waar we geen directe invloed op (lijken te) hebben. Steeds meer economen vragen zich af of we nog wel verder moeten willen groeien, maar hebben nog weinig alternatieve modellen voor handen. Heeft het Bruto Binnenlands Product (BBP) als maatstaf binnenkort echt zijn langste tijd gehad?
We moeten (zelf) in actie komen
Je kunt er kwaad of zwaarmoedig om worden óf nagaan wat je als mens of organisatie zelf bijdraagt en wat je (extra) kunt doen.
Hoe zit het met mijn eigen earth-overshoot-day vroeg ik me af….en daar is een handige tool[1] voor op internet. Ik kom daarmee uit op 2 mei…..drie weekjes beter dan het gemiddelde van Nederland, maar ook slechter dan ik zelf had verwacht. Want ik denk zelf best milieu- en sociaal bewust bezig te zijn.
Het invullen van zo’n simpel testje zet je aan het denken en het inspireert tot actie.
Je kunt alternatieve scenario’s voor jezelf ‘naspelen’ in de tool. Wat als…
- ik nu alles met OV in plaats van de auto zou doen?
- ik kleiner zou gaan wonen?
- ik alleen maar groene energie gebruik?
- ik helemaal geen vlees meer eet?
- ………???
Je ziet je earth-overshoot-day steeds verder de goede kant op springen en denkt bij jezelf dat zou ik natuurlijk wel kunnen…..en dat motiveert om echt stappen te zetten en in actie te komen.
Huidige sturingsmodellen (BBP) helpen niet
Sommige van bovenstaande keuzes kosten mij vast extra geld, andere leveren juist een financiële besparing op. Zo zie je op individueel niveau dat werken aan de verbetering van het milieu en betere wereld positieve resultaten kan opleveren, ook zonder dat daarvoor perse meer geld (= economische groei) nodig is.
Dus net als economen al hebben vastgesteld dat (alleen) sturen op het BBP (een steeds hoger inkomen) niet gaat leiden tot de gewenste ontwikkeling, zie je dat ook op persoonlijk niveau terug.
Er is een sturingsmodel nodig dat directere relatie legt tussen ons handelen en de effecten daarvan op ons leefomgeving. Maar welk sturingsmodel kunnen we daarvoor gebruiken?
SDG’s kunnen helpen
Het goede nieuws is: er is al een wereldwijde maatstaf voor die op het niveau van landen en organisaties wordt gebruikt! De Sustainable Development Goals (SDG’s), die alle 193 landen van de VN in september 2015 hebben ondertekend. Ook daar is natuurlijk een ranking van, Nederland staat in 2022 op de 17e plaats. De SDG’s gaan veel breder dan milieu en klimaat en geven onder andere ook invulling aan sociale en inclusiviteitsdoelen[1]. De SDG’s zijn niet tegen economische groei, mits die duurzaam is. En er is een actieplan gericht op concrete doelen in 2030.
Er is nog geen persoonlijke SDG-calculator op de SDG-site, maar wel GO-Goals, een SDG-spel voor kinderen (en vast ook leuk voor hun ouders) en een leerzame ‘Lazy persons guide to saving the world[2]’ van de Vlaamse overheid. Kortom: praktische inspiratie te over.
Steeds meer bedrijven en organisaties nemen de SDG-doelen en hun bijdrage daaraan op in hun strategische plannen voor de toekomst. En ze rapporteren erover om transparant te zijn naar hun stakeholders en omgeving. Velen vrijwillig, anderen vooruitlopend op Europese verplichtingen die in de komende jaren gaan volgen.
Met de SDG’s hebben we een wereldwijde maatstaf voor handen, die ons op individueel en organisatie niveau een leidraad geeft om onze bijdrage aan een schonere en betere wereld richting te geven. Naast (inter-)nationale gezamenlijkheid en vergelijkbaarheid levert ons dat meer concrete inhoudelijke doelen op dan de beperkte sturing op geld die van het BBP uitgaat.
De (extra) motivatie die ‘werken aan de SDG’s’ oplevert gaat organisaties helpen gerichter in actie te komen, net als de persoonlijk ‘earth-overshoot-day-tool’ dat voor mij doet.
En de tekenen zijn ondanks de dagelijkse rampspoedberichten in het nieuws ook hoopvol. De jaarlijkse earth-overshoot-day is sinds ongeveer 2011 zo rond eind juli/begin augustus gestabiliseerd. Het kostte ons 40 jaar om daar te komen, nu nog (maximaal) 30 jaar tot 2050 om weer op 1 aarde per jaar terug te komen.
Dus SDG’s voor en naast BBP! Doe jij ook mee?
[1] https://unric.org/nl/duurzame-ontwikkelingsdoelstellingen/
[2] https://issuu.com/unric/docs/170141_brochure_verbeter_de_wereld_
