Last Updated on juni 3, 2022 by Léon Polman
Degenen die mijn eerdere blogs hebben gelezen, hebben wellicht een vleug van perfectionisme bespeurd in mijn schrijfsels. En dat klopt. Ik ben een rasechte perfectionist. Zelfs zo, dat ik tijdens dit schrijven denk, nee als ik een échte perfectionist was, had ik op z’n minst een sixpack gehad. En dat is precies het leed waar ik, als ik niet oppas, dagelijks mee te maken heb. Alles kan beter. En mijn brein maakt daar vaak van: niets is goed genoeg.
Baat het niet, soms schaadt het zeker
Naast dat ik daar zelf last van heb, schaadt de perfectionistische inslag de relatie met anderen. Want als ik me rot voel omdat het allemaal niet gaat zoals ik wil, zie je dat aan me. En dan is het niet erg leuk om met mij samen te werken. Dat werd mij al vroeg duidelijk gemaakt door mijn eerste pony. Als ik druk uitoefende om de situatie meer te laten lijken op mijn ideaalbeeld werd zij ongerust en zocht ze afstand. Het ideaalplaatje raakte verder uit zicht. Mijn tweede pony had een betere tactiek. Die dacht als mijn perfectionisme de overhand nam: “Doe het lekker zelf” en gaf vliegles. Paarden geven niks om het resultaat. Paarden voelen in het hier en nu of het oké is of niet. En met mijn streven naar het perfecte plaatje was het vaak niet oké.
Met een beetje pech kom je dan in een vicieuze cirkel terecht. Je gaat nog harder werken, trekken en duwen om maar dichter bij dat ideale resultaat uit te komen. En in de tussentijd haken de mensen om je heen af en wordt het steeds moeilijker om dat resultaat te bereiken.
Geleerd van paarden
Als er één ding is dat ik heb geleerd van een leven lang werken met paarden is dat perfectionisme destructief is voor het resultaat. Maar ja, je kunt persoonseigenschappen niet aan of uit zetten, dus ik moest er iets mee. Ik leerde stukje bij beetje mijn drang naar perfectie op iets anders los te laten. Namelijk het proces. Als ik perfect omga met de situatie ben ik geduldig, empathisch, flexibel en positief. Alle eigenschappen die als eerste de deur uitvliegen als ik ga voor resultaat. Door de focus te verleggen op mijn interactie in het hier en nu, in plaats van een resultaat ‘achteraf’ wordt mijn perfectionisme een kracht in plaats van een valkuil. Als ik werk aan een goede verbinding met mijn paard, kunnen we samen verder. En de paarden? Die staan tegenwoordig te trappelen om iets samen te doen en als iets goed gaat in de training hinniken ze zachtjes naar me. Alsof dat geen resultaat is.
Toepassen op mensen?
Maar zoals veel lessen die ik van de paarden leer is het nog niet makkelijk om deze les toe te passen in de praktijk met mensen om me heen. Waar een paard niks geeft om een resultaat, zijn wij mensen daar vaak op gefocust. Een goede voedingsbodem voor mijn valkuil. Hierin leer ik elke dag van mijn Pentascope collega’s (voor wie de focus op het proces een tweede natuur is). Langzaamaan maakt mijn paniekreactie als we afwijken van de ‘kortste weg richting resultaat’ plaats voor een onderzoekende houding: “Waarom gebeurt dit?”, “Wat kan ik doen om de verbinding te herstellen?”. Niet verdedigen, geen gekrenkt ego, maar perfectioneren op het proces. Wat leidt tot een duurzamer en vaak beter resultaat.
Trots
En dus ben ik trots. Op mezelf, mijn collega’s én de klant. Afgelopen week werkten we aan een project waar we allemaal onze ziel en zaligheid in hebben gestoken, tot in de puntjes voorbereid en met een strak onderliggend draaiboek. Door verwarring over het programma kwamen de meeste mensen een uur later, er ontstond een discussie over het doel van de bijeenkomst en tot overmaat van ramp scheurde ik halverwege ook nog even de meniscus in mijn knie. En ondanks dat lukte het ons om te blijven focussen op het proces, en met elkaar en de groep te kijken naar een goede volgende stap en zo is het ook inhoudelijk nog een succes geworden. En ook al kijkt mijn innerlijke perfectionist met gemengde gevoelens terug, het gevoel van trots overheerst.