Last Updated on mei 12, 2019 by Adriaan de Man
[vc_row][vc_column width=”3/6″][dfd_info_box title=”Adriaan de Man” subtitle=”” main_content=”” read_more=”box” icon_type=”custom” main_style=”style-2″ main_layout=”layout-2″ link=”url:https%3A%2F%2Fwww.pentascope.nl%2Fwie-zijn-wij%2Fadriaan-de-man|||” undefined=”” icon_size=”60″ border_radius=”30″ title_font_options=”tag:div” icon_bg_size=”60″ hover_border_radius=”60″ background_color=”#ffffff” hover_background_color=”#ffffff” icon_image_id=”21649″][dfd_spacer screen_wide_spacer_size=”20″ screen_normal_resolution=”1024″ screen_tablet_resolution=”800″ screen_mobile_resolution=”480″][vc_column_text]
We leven in een tijd waar tegenstellingen meer en meer aan de oppervlakte komen. Waar vooral de uitersten in de media aan bod komen waardoor de afstand tussen de stellingen steeds groter worden. En meer en meer op de letterlijke stellingen uit vroeger tijden, de fortificaties, gaan lijken. Waarachter je je kunt verschuilen of die je moet veroveren.
[/vc_column_text][dfd_spacer screen_wide_spacer_size=”20″ screen_normal_resolution=”1024″ screen_tablet_resolution=”800″ screen_mobile_resolution=”480″][vc_column_text]
Game of Thrones
In mijn hoofd komen dan altijd beelden op van films en TV-series waar kastelen of middeleeuwse steden veroverd moesten worden. Kastelen en steden met een slotgracht, dikke versterkte muren, denk aan Muiderslot, de stadsmuren in Maastricht of in series als Game of Thrones. Waar de ene partij de toegangsbrug heeft opgehaald, de poort gesloten en schuilt achter de ‘veilige’ muren. En de andere partij stormram, ladders en katapulten gebruikt om door die muren heen te breken. En natuurlijk laat de verdedigende partij zich niet onbetuigd met pek, stenen en boogschutters en wat dies meer zij om de aanvallers te weerstaan. En degene die dan uiteindelijk wint heeft gelijk, wat vervolgens weer de kiem vormt voor het volgende conflict en zo krijg je mooie TV-series, films en boeken of een hele korte samenvatting van onze geschiedenis.
Polariteiten: ken de uitersten en maak het verschil
De vraag is hoe je op een manier met tegenstellingen of dilemma’s om kunt gaan zonder dat je letterlijk de stellingen hoeft te betrekken? Of doen dat die andere mening of werkelijkheid niet bestaat of ridiculiseert, zoals ook vaak gebeurt.
Een manier om met tegenstellingen of dilemma’s om te gaan is de methode ‘Polariteiten management’. De grondlegger van Polariteiten management is Barry Johnson. Hij heeft deze theorie bedacht om met name organisaties bewust te maken van (schijnbare) tegenstellingen. Deze polariteiten zijn doorlopende en langdurige vraagstukken die ingebakken en onvermijdelijk en tegelijkertijd (echt!) onoplosbaar zijn. En dat is natuurlijk lastig omdat veel mensen geneigd zijn om alle vraagstukken als een probleem te zien en dat vervolgens willen oplossen. Bij een dilemma of polariteit kan een dergelijke houding betekenen dat je kiest voor een van de polen als oplossing en de andere pool niet kan of wil zien waardoor je uiteindelijk in een negatieve spiraal terecht gaat komen omdat de voordelen van de keuze uitgewerkt raken en veel meer gaan voelen als beperkingen en nadelen.
En-en in plaats van of-of
Een duidelijk voorbeeld van zo’n polariteit is de behoefte binnen grotere organisaties om enerzijds te centraliseren en anderzijds te decentraliseren. Centraliseren vaak vanuit overwegingen van kostenefficiency, schaalvergroting en betere coördinatie en decentraliseren om sneller te kunnen handelen en aanpassingsvermogen. Gedurende de tijd zie je de pendule richting centraliseren en dan weer richting decentraliseren gaan. Beide kanten hebben voordelen én nadelen. Het idee achter polariteiten management is je daarvan bewust te zijn. Dat je het dilemma niet kunt oplossen en het de uitdaging is om zoveel mogelijk te bewegen in de positieve aspecten van beide polen. Wanneer je te veel in de nadelen van een pool terecht komt dat bij sturen door aandacht te geven aan de positieve aspecten van de andere pool: ‘en-en denken in plaats van of-of’. Daarbij helpt het ook als je je bewust bent van het achterliggende (‘grotere’) doel wat je (met het goed omgaan met beide polen) wilt bereiken. Maar ook bewust bent waar het in het negatieve geval kan leiden als het niet goed lukt om met beide polen om te gaan. Voor het voorbeeld van centraliseren-decentraliseren kan het doel een flexibele, toekomstbestendige organisatie zijn. Of, wanneer het niet lukt de polen te managen, leiden tot een improductieve en/of failliete organisatie.
Polarity Map
Johnson heeft een ‘polarity map’ ontwikkeld waarin je stapsgewijs een dilemma kunt uitwerken in de voor- en nadelen van beide polen en waarmee je jezelf de vraag kunt stellen waar op de ‘map’ je je bevindt in het dilemma. Met behulp van eigen gedefinieerde ‘early warnings’ en ‘action steps’ bij beide polen kun je zien of je meer in de nadelen kant zit van een pool en welke stappen vervolgens goed zijn om te ondernemen vanuit de andere pool om die nadelen te doorbreken. Zie hieronder een voorbeeld van een uitgewerkt dilemma over taak- en relatiegericht werken. Een dilemma waar wij zelf bij Pentascope ook zo nu en dan mee worstelen. Ons hogere doel is ook die mooie organisatie (thriving workplace), en vaak zijn we dat al, die een bijdrage levert aan een mooiere wereld. Onze aanpak daarin is vaak meer relatiegericht en minder taakgericht.
In dit bovenstaande voorbeeld helpen de ‘early warnings’ bij taakgericht om zichtbaar te maken dat er te veel nadruk is op individuele taken dat er ‘action steps’ nodig zijn op relatiegericht om te werken aan de relaties om tot meer samenwerking te komen. En omgekeerd werkt dit ook om van de nadelen van te veel relatiegericht, ‘het koffiekransje waar niet gesproken kan worden over moeilijke ingrepen’, en ‘early warnings’ waar mensen geen duidelijk beeld hebben hoe zij bijdragen aan de bedrijfsdoelen of wat van hen verwacht wordt, te komen tot een gestructureerde aanpak waarin taken worden besproken en gemonitord.
Wat kunnen wij als Pentascope leren van bovenstaande polariteiten? Onze valkuil zit in te veel relatiegericht zijn en we vinden het o.a. lastig om goede werkzame interne afspraken te maken en die vervolgens ook na te komen (‘early warnings’). We huldigen namelijk het principe dat iedereen de dingen moet kunnen doen die hij of zij graag wil doen. Natuurlijk hebben daar een aantal ‘action steps’ op geformuleerd, die een tijdje werken maar vaak door allerlei plausibele redenen (werkdruk, klant, offertes) vervagen en is weer tijd om met elkaar daar nadere afspraken over te maken.
De uitdaging
De uitdaging ligt er dus in, in het licht van je grotere doel, om het krachtige van beide polen te omarmen en daarop te sturen. Ga je nadelen merken omdat er te veel aandacht voor een pool is, stuur dan bij de naar de positieve aspecten van de andere pool. En zo blijf je dus heen en weer bewegen. Als je je bewust bent van het dilemma, kun je door gerichte acties steeds blijven bijsturen tussen de voordelen van beide polen en daardoor minder last hebben van de nadelen. Voor mij is het een mooi instrument om het ‘ingraven’ in stellingenposities te voorkomen dan wel om gezamenlijk uit die stellingen te komen.[/vc_column_text][/vc_column][vc_column width=”1/6″][/vc_column][vc_column width=”2/6″ el_class=”sticky” col_shadow=”box_shadow_enable:disable|shadow_horizontal:0|shadow_vertical:15|shadow_blur:50|shadow_spread:0|box_shadow_color:rgba(0%2C0%2C0%2C0.35)” col_shadow_hover=”box_shadow_enable:disable|shadow_horizontal:0|shadow_vertical:15|shadow_blur:50|shadow_spread:0|box_shadow_color:rgba(0%2C0%2C0%2C0.35)”][dfd_single_image image=”22892″ img_rounded=”50″][dfd_spacer screen_wide_spacer_size=”20″ screen_normal_resolution=”1024″ screen_tablet_resolution=”800″ screen_mobile_resolution=”480″][/vc_column][/vc_row]