Leiderschap: stop met praten over, ga het gewoon doen!

Last Updated on mei 13, 2018 by Adriaan de Man

[vc_row][vc_column width=”3/6″][dfd_info_box title=”Adriaan de Man” subtitle=”” main_content=”” read_more=”box” icon_type=”custom” main_style=”style-2″ main_layout=”layout-2″ link=”url:https%3A%2F%2Fwww.pentascope.nl%2Fwie-zijn-wij%2Fadriaan-de-man%2F|||” undefined=”” icon_image_id=”21649″ icon_size=”60″ border_radius=”30″ title_font_options=”tag:div” icon_bg_size=”60″ hover_border_radius=”60″ background_color=”#ffffff” hover_background_color=”#ffffff”][dfd_spacer screen_wide_spacer_size=”20″ screen_normal_resolution=”1024″ screen_tablet_resolution=”800″ screen_mobile_resolution=”480″][vc_column_text]

Leiderschap. Er zijn duizenden boeken geschreven over leiderschap en leiders en waarschijnlijk een veelvoud aan studies, artikelen en blogs. Het is natuurlijk een universeel thema dat al speelt vanaf het begin van de mensheid en eigenlijk al eerder want zelfs dieren kennen leiders. Meestal is dat de sterkste, de slimste en/of een paar die samenwerken.

[/vc_column_text][dfd_spacer screen_wide_spacer_size=”20″ screen_normal_resolution=”1024″ screen_tablet_resolution=”800″ screen_mobile_resolution=”480″][vc_column_text]

Bazen

Het grappige is dat die dieren dat gewoon doen en er verder niet over nadenken, terwijl wij mensen dat wel doen. Eigenlijk dacht ik er ook nooit zo over na totdat ik ging werken begin jaren negentig bij een congresbureau. Bij dat bureau maakten we internationale congressen (een soort mini-Davos) waar bijna altijd wel het woord ‘leadership’ in de titel of subtitel stond. Dat bekte in ieder geval goed om internationale sprekers te werven, al dan niet voor een respectabele sprekersfee – ons businessmodel was om die zo laag mogelijk te houden.

Leiders waren in die tijd voor mij nog vaak de ‘bazen’ en bij grotere organisaties had je de directeuren, middenmanagers en teammanagers, die dus ook ‘baas’ waren van hun onderdeel. Daar zat voor mij altijd wat dubbelzinnigs in – want opgegroeid in de jaren zeventig, ‘wij doen het samen, iedereen is gelijk’ versus ‘jij bent de baas, staat ervoor aan de lat’.

Level 4 of Level 5 leider

Na de eeuwwisseling leerde ik bij de Baak het verschil tussen bazen en leiders. Het verschil tussen formeel en informeel leiderschap. Ben je meer een leider of een manager? Heb je een visie, durf je daarin risico’s te nemen en aan vast te houden en kun je mensen daarin enthousiasmeren of ben je meer beheerder van de gemaakte afspraken. De Amerikaanse professor en groeiguru Jim Collins beschreef in zijn boek ‘Good to Great’ het verschil tussen ‘level 4 en level 5 leiders’ en het verband daarop met jarenlang zeer goed presterende bedrijven. De ‘level 4 leider’ is de wat meer Machiavelliaanse leider die ego-gedreven is en stuurt op macht (een mooi voorbeeld van deze tijd: Trump). De ‘level 4 leider’ klopt zichzelf op de borst voor de resultaten die bereikt zijn en bij fouten of zaken die niet goed gaan geeft hij anderen binnen of buiten de organisatie de schuld. De ‘level 5 leider’ daarentegen doet het precies andersom. Bij successen laat hij vooral de mensen uit de organisatie die het bereikt hebben in het middelpunt van de belangstelling staan. Terwijl als er dingen misgaan de ‘level 5 leider’ de verantwoordelijkheid publiekelijk op zich neemt en de medewerkers uit de wind houdt. De ‘level 5 leider’ is zowel grenzeloos ambitieus in het doel dat hij wil bereiken als tegelijkertijd nederig over zijn eigen prestaties daarin, hij of zij is maar een van de radertjes. Volgens Collins is dit een van de belangrijke redenen dat de bedrijven die hij in zijn onderzoek van 15 jaar gevolgd heeft zo lang succesvol waren en significant beter presteerden dan hun branchegenoten. Een mooie anecdote die Collins erbij vertelde is dat het publiek de bedrijven wel kent maar de CEO’s van die bedrijven niet of nauwelijks, terwijl dat bij de ‘level 4 leiders’ vaak andersom is.

Iedereen kan leider zijn of worden op zijn of haar gebied of in ieder geval leiderschapsgedrag tonen. Door jezelf met jouw expertise en jouw visie te durven laten zien. Daaraan vasthouden en eventuele lastige boodschappen niet uit de weg gaan en een zekere mate van bescheidenheid te tonen door successen als team te delen en bij eventuele fouten verantwoordelijkheid te nemen en die niet af te schuiven op anderen.

5 niveaus van communicatie

En zoals bij bijna alles speelt communicatie hierin een grote rol en dan met name de zaken die je niet ziet maar er wel zijn. In communicatie kun je vijf niveaus onderscheiden. De inhoud en de procedure (het ‘zichtbare’) en interactie/relatie, emotie en normen/waarden (het ‘onzichtbare’). De meeste aandacht besteden we meestal aan de inhoud en de procedure en proberen we mensen vaak rationeel te overtuigen dat dit idee, maatregel, plan,…  toch echt de beste is voor iedereen of hen. Terwijl zij dat niet (willen/kunnen) horen omdat er op relatie, emotie en/of normen/waarden niveau een min is en ze daarom jou en je boodschap niet vertrouwen. Ik kan me redelijk wat mensen voor de geest halen waarbij ik het lastig vind om de inhoud van de boodschap aan te nemen omdat er op relationeel en/of emotioneel vlak een min is of omdat het waardenpatroon van die persoon mijn waardenpatroon lijkt te veroordelen. Zo kan ik me ook voorstellen dat mensen om precies dezelfde reden twijfelen om iets van mij aan te nemen.

Ik val zelf ook regelmatig in de valkuil om volledig mee te gaan in de inhoud en de andere niveaus te vergeten, zeker als het een wat meer ‘spannende’ situatie is omdat ik de mensen niet goed of omdat een sessie niet zo lekker loopt. Dan komt mijn ego in de verdedigingsstand op en probeer ik de ander(en) te overtuigen met slimme opmerkingen. Het resultaat is dat er dan een onbevredigend gevoel bij mijzelf en de ander kan ontstaan doordat we stellingen betrekken waardoor de relatie onder druk kan komen te staan. Terwijl als je die verschillende communicatieniveaus in zo’n gesprek langsloopt (binnen jezelf of expliciet met de ander) je kunt achterhalen op welk niveau de spanning zit en op dat niveau met elkaar het gesprek aangaan in plaats van proberen te overtuigen. Voor mij is dat een vorm van level 5 leiderschap. Niet per se uitgaan van jouw eigen gelijk en je zin krijgen, maar tijd nemen voor het werken aan een goede relatie met waardoor wederzijds positieve gevoelens ontstaan met respect voor elkaars normen en waarden. En ja, dat kan best lastig en eng zijn, maar daar ga jij als leider toch niet voor uit de weg?[/vc_column_text][/vc_column][vc_column width=”1/6″][/vc_column][vc_column width=”2/6″ el_class=”sticky” col_shadow=”box_shadow_enable:disable|shadow_horizontal:0|shadow_vertical:15|shadow_blur:50|shadow_spread:0|box_shadow_color:rgba(0%2C0%2C0%2C0.35)” col_shadow_hover=”box_shadow_enable:disable|shadow_horizontal:0|shadow_vertical:15|shadow_blur:50|shadow_spread:0|box_shadow_color:rgba(0%2C0%2C0%2C0.35)”][dfd_single_image image=”22112″ img_rounded=”50″][dfd_spacer screen_wide_spacer_size=”20″ screen_normal_resolution=”1024″ screen_tablet_resolution=”800″ screen_mobile_resolution=”480″][/vc_column][/vc_row]