Last Updated on januari 23, 2023 by Léon Polman
Tijdens mijn trektocht door ongerept Noord-Amerika werd ik geraakt door een uitspraak van John Muir*, schrijver en mede-stichter van de Sierra Club:
‘When we try to pick anything out by itself, we find it hitched to everything else in the universe’
Op dat moment trok ik door het Jedediah Smith Redwood State Park, een woud met bomen tot 100 meter hoog. Waar je je nietig voelt tussen die giganten en ik bevangen werd door rust, bewondering en verwondering. Een plek als in een sprookjeswereld, waar de samenhang der dingen sterk voelbaar is. Zeker als je weet dat ooit de hele Amerikaanse westkust uit deze bossen bestond, bomen die nu verwerkt zijn in huizen, banken en kozijnen. De impact daarmee op natuur, samenleving, economie en gedrag is (nog steeds) gigantisch.
Integraal samenwerken een hype
Integraal samenwerken is een veel gebezigde kreet. Alles moet integraal: ‘Samen met de burger’, ‘over afdelingen heen’, ‘met externe partners’,… Ik hoor daar aanleidingen bij als: ‘Iedereen moet in zijn kracht staan’, ‘beter draagvlak’, ‘participatie’… Het voelt als een hype. Als iets dat we moeten doen. Daarnaast moeten we ook resultaatgericht werken en efficiënt zijn. We hebben een hekel aan Poolse landdagen en we hebben het allemaal druk. Oh ja, en we vinden zenden vaak makkelijker dan luisteren. Overtuigen makkelijker dan begrijpen.
Nu nog even niet
Volop tegenstellingen en volop redenen om (onbewust) nog even niet echt integraal te werken. Het is fijner om zaken eerst zelf op een rijtje te hebben en af te kaderen. Met een klein groepje voor te bereiden, plannen en oplossingen te maken om vervolgens in actie te komen. Voor we het weten zijn we aan het overtuigen, medestanders aan het zoeken om het plan en/of oplossing te realiseren. Uiteraard betrekken we in het proces alle stakeholders en denken dat het daarmee integraal is. Maar dat is het voor mij niet. Betrekken doe je als je nog geen plan of oplossing hebt.
Overtuiging
Voor mij is integraal samenwerken een overtuiging. Alles hangt met alles samen en is onvoorspelbaar. De kunst is deze onvoorspelbaarheid te omarmen door hem naar binnen te halen. Actief op zoek naar andere invalshoeken en andere belangen. Ruimte geven aan emoties. Vanaf het begin werken met alle betrokkenen en je eigen overtuiging los durven laten. Met elkaar stap voor stap werken, steeds verwonderend naar wat er gebeurt en daarmee omgaan. Met een gezamenlijke behoefte voor ogen en de bereidheid om tot een ander resultaat te komen.
Verantwoordelijk voor het geheel
Waarschijnlijk is dit erg ideologisch van mij en mogelijk onrealistisch. Er is macht, er zijn instituten, we hebben het druk, niet iedereen kan er in mee, …
Toch voel ik mij er goed bij. Ik voer veel meer de dialoog waardoor er ruimte ontstaat voor nieuwe inzichten. Anderen voelen zich gehoord en ik voel me gehoord. Er ontstaat een andere energie – niet van het moeten, maar van het willen. Er is ruimte voor angsten en feedback. Én ik vind het moeilijk want ik kan me niet meer verschuilen achter mijn ego en het falen van anderen. Ik ben onderdeel van het geheel en daarmee verantwoordelijk voor het geheel.
Noot: * John Muir (1838-1914), o.a. natuurvorser, schrijver en mede-stichter van de Sierra Club, de grootste natuurbeschermingsorganisatie van Amerika (https://nl.wikipedia.org/wiki/John_Muir)
Dit inzicht en andere voorbeelden vormen voor mij de essentie van integraal samenwerken: Alles hangt met elkaar samen en werkt met elkaar samen.