Last Updated on augustus 18, 2019 by Adriaan de Man
[vc_row][vc_column width=”3/6″][dfd_info_box title=”Theo Dijt” subtitle=”” main_content=”” read_more=”box” icon_type=”custom” main_style=”style-2″ main_layout=”layout-2″ link=”url:https%3A%2F%2Fwww.pentascope.nl%2Fwie-zijn-wij%2Ftheo-dijt|||” undefined=”” icon_size=”60″ border_radius=”30″ title_font_options=”tag:div” icon_bg_size=”60″ hover_border_radius=”60″ background_color=”#ffffff” hover_background_color=”#ffffff” icon_image_id=”21617″][dfd_spacer screen_wide_spacer_size=”20″ screen_normal_resolution=”1024″ screen_tablet_resolution=”800″ screen_mobile_resolution=”480″][vc_column_text]
Ga ik een dagje lekker om te ontspannen naar het strand en kom ik als eerste een bord met allerlei regels tegen (zie foto). Een sprekend voorbeeld van de overregulering in Nederland. Niet alleen praktisch onleesbaar en onbegrijpelijk, maar ook alweer vergeten zodra ik er 10 meter voorbij ben gelopen.
[/vc_column_text][dfd_spacer screen_wide_spacer_size=”20″ screen_normal_resolution=”1024″ screen_tablet_resolution=”800″ screen_mobile_resolution=”480″][vc_column_text]
Hoogtijdagen van regelzucht
1 januari en 1 juli zijn de hoogtijdagen van de regelzucht van onze maatschappij en overheid, maar eigenlijk worden er dagelijks nieuwe regels en richtlijnen over ons ‘uitgestort’.
‘Niet meer op je mobieltje kijken op de fiets’, ‘een verplichte AOV voor zelfstandige ondernemers’, ‘het burka-verbod in openbare gebouwen’. Dit zijn slechts een paar in het oog springende voorbeelden van de afgelopen weken. Al die nieuwe regels en verboden zijn voor ieder persoonlijk meer of minder begrijpelijk en terecht. En meestal zijn ze een ‘antwoord van de maatschappij’ op een gesignaleerde of soms alleen nog maar verwachte misstand. Maar de complexiteit neemt er enorm door toe. We worden steeds meer ‘ingeperkt’ in onze bewegingsvrijheid en onze leefwereld wordt steeds ‘dichter’ georganiseerd.
Schijnoplossingen
Tegelijkertijd lost al die extra regelgeving alleen de symptomen en niet echt de problemen op. Al was het maar omdat de handhaving niet of nauwelijks meer te organiseren en/of betalen is. We raken hierdoor verdwaald in ‘het systeem’ van al die regels en wetten. En we kunnen ze steeds minder overzien en begrijpen. Wat als gevolg heeft dat we ook niet meer goed weten wat onze rechten en plichten zijn, op het moment dat we ze echt nodig hebben. Bijvoorbeeld als je ineens ziek, werkloos, arbeidsongeschikt of anderszins wordt. Juist als de regels en wetten van ‘het systeem’ in je belang zouden moeten zijn, blijken ze vaak in de weg te staan omdat je (net) niet aan de criteria voldoet of de juiste route weet te bewandelen. Dan betekent het dat alles zo veel ‘dichter’ is georganiseerd dat letterlijk de deur voor ons ‘dicht’ gaat.
Soms zijn er dan gelukkig weer speciale ‘wet- en subsidie- coaches’, die ons (al dan niet tegen betaling) de weg door ‘het systeem’ naar onze rechten kunnen wijzen.
Onbedoelde effecten
Daarnaast is er nog de natuurlijke aantrekkingskracht die regels op sommige mensen kunnen hebben om ze te overschrijden of in ieder geval ‘de grenzen’ ervan op te zoeken. Zo zijn er personen en organisaties die tot grote ergernis de regels ‘onbedoeld’ in hun voordeel weten te benutten. Zoals bijvoorbeeld internationale bedrijven, die op slimme wijze aan ‘belasting-ontwijking’ kunnen doen. Natuurlijk een ‘moreel verwerpelijke actie’. Maar ja, als we dan zelf een ‘fiscaal vriendelijke’ transactie kunnen doen is dat ‘ons goed recht’, toch?
En als er echt iets gruwelijk misgaat, zoals in de forensische psychiatrische zorg of het ongeluk met de ’Stint’, staan we met z’n allen in de rij om weer nieuwe regels en richtlijnen met elkaar te bedenken. Want het is toch schandalig, dat er hier nog geen regels voor waren, dat de regels niet werden nageleefd of dat naleving van de regels dit niet heeft voorkomen! ‘Het systeem’ is ‘ziek’ zeggen we dan, daarbij vergetend dat wij het systeem hebben gemaakt en feitelijk zelf zijn.
Lichter in plaats van dichter
Deze blog is geen pleidooi tegen regelgeving en wetten in onze maatschappij. Het is natuurlijk nodig om afspraken met elkaar te maken waardoor we op een goede manier als samenleving kunnen functioneren. Maar ik zou liever een wereld zien die zich richt op ‘lichter’ in plaats van ‘dichter’ organiseren. Die letterlijk op zoek gaat naar andere oplossingen in plaats van nieuwe regels om de vraagstukken waar we voor staan aan te pakken. Die focust op vermindering van complexiteit door anders naar vraagstukken te kijken. En die het stellen van nieuwe regels als ‘laatste redmiddel’ ziet door in te spelen op andere manieren om wenselijk gedrag te stimuleren in plaats van ongewenst gedrag te verbieden.
Voorbeelden van lichter organiseren
Hieronder wat ideeën, gedachten en praktische voorbeelden, die zouden kunnen werken of al worden toegepast.
- Speel in op wat het effect van een niet naleven van een regel. Stimuleer daarmee de naleving op een andere, meer persoonlijke manier.
- Stimuleer positief gedrag in plaats van het verbieden van fout gedrag. Zet daarbij moderne media in. Zie bijvoorbeeld de Flapp-drol reclame over app-en op de fiets.
Maar ook maken Internet en straks waarschijnlijk blockchain meer transparantie en communicatie over (ongewenst) gedrag mogelijk. Bijvoorbeeld in allerlei goederen- en voedselketens. Hoe fijn zou het zijn als je voor aanschaf van ieder T-shirt of stuk vlees de herkomst en het gehele productieproces zou kunnen ‘tracken en tracen’.
- Zero-sum regelgeving: Voer alleen een nieuwe regel in als er ook minimaal een wordt afgeschaft. Te vaak is onze focus gericht op extra nieuwe regels in plaats van het afschaffen van verouderde regels. Een simpele afspraak die bijdraagt aan vermindering van complexiteit en daarmee de verhoging van draagvlak voor de nieuwe regels.
- Maatschappelijke business-case voor nieuwe regels: Maak voor iedere nieuwe regel een overzicht van (maatschappelijke) kosten en baten. Betrek daarbij ook de uitvoerbaarheid en de mogelijkheden en kosten van administratie en handhaving. En voer deze alleen in bij een positieve business-case.
- Zero-base regelgeving: Terug naar ‘de bedoeling’. Bekijk met regelmaat een vastlopend complex regelsysteem (bijvoorbeeld in de zorg, sociale zekerheid, etc.) geheel opnieuw. Herijk ‘de bedoeling’ er van voor nu en de toekomst en bouw het dan ‘met de kennis van nu’ zo simpel mogelijk weer op.
Tenslotte nog twee ludieke voorbeelden ter illustratie
- Benut de ‘kracht’ van zelfcorrigerende ondervinding en ‘fouten maken mag’
Wat werkt beter? Dit waarschuwingsbord of 1-maal een onverwachte botsing!
- Hou het speels, humor en zelfrelativering is de smeerolie van onze wereld
Nadenken over ‘lichter’ organiseren brengt bij mij letterlijk en figuurlijk meer licht, enthousiasme en ruimte voor creativiteit. Begin er eens mee thuis en op je werk. Gaan we met zijn allen op weg naar een meer zelfregulerende, transparanter en ‘zonniger’ samenleving.
Ik ben nieuwsgierig naar jouw gedachten, ideeën en voorbeelden rond ‘dichter of lichter’ organiseren.[/vc_column_text][/vc_column][vc_column width=”1/6″][/vc_column][vc_column width=”2/6″ el_class=”sticky” col_shadow=”box_shadow_enable:disable|shadow_horizontal:0|shadow_vertical:15|shadow_blur:50|shadow_spread:0|box_shadow_color:rgba(0%2C0%2C0%2C0.35)” col_shadow_hover=”box_shadow_enable:disable|shadow_horizontal:0|shadow_vertical:15|shadow_blur:50|shadow_spread:0|box_shadow_color:rgba(0%2C0%2C0%2C0.35)”][dfd_single_image image=”23048″ img_rounded=”50″][dfd_spacer screen_wide_spacer_size=”20″ screen_normal_resolution=”1024″ screen_tablet_resolution=”800″ screen_mobile_resolution=”480″][/vc_column][/vc_row]