AI en de waarde van een goede dialoog

Het gebeurt niet vaak dat ik terugdenk aan mijn middelbareschooltijd. En zeker niet aan de uren die ik heb besteed om de dialogen van Plato uit het Grieks te vertalen. Dat heb ik zoveel mogelijk verdrongen. Maar vandaag was er toch zo’n moment. Ik kwam net uit een on-line bijeenkomst met 8 anderen, waar we vergeefs trachtten in te korte tijd een onderwerp diepgaand te bespreken. Vervolgens las ik dat de langlopende gesprekken rond het Landbouwakkoord alsnog weer zijn vastgelopen. En ik keek vluchtig langs een ‘online dialoog’ op Twitter over de laatste ontwikkelingen rond AI en wat de pluspunten, maar ook de gevaren, daarvan zijn. Ik werd niet vrolijk van de uitwisseling van argumenten.

Weten we nog wat een dialoog is?

Het riep bij mij de vraag op of we de kunst en kunde van het voeren van ‘het goede gesprek’ in onze tijd en wereld waar polarisatie en misverstanden vaak voorkomen niet te veel aan het verleren zijn.

Moeten we daarvoor terug naar Plato? Die schreef voornamelijk fictieve dialogen. Daarin gaat zijn belangrijkste personage Socrates met anderen in gesprek over de meest uiteenlopende onderwerpen, zoals: het Goede, Rechtvaardigheid, de Staat, de Kosmos, het Goddelijke, het Schone en Kunst. Deze socratische dialogen duren vaak urenlang en hebben tot doel een onderwerp diepgaand te verkennen, te analyseren en de meningen daarover te verzamelen en te belichten. Socrates wilde mensen vooral kritisch leren denken en geloofde dat men door de dialogen (zelf)kennis kon opdoen en daardoor een deugdzaam mens zou kunnen worden.
Het is leuk en leerzaam om eens een stuk uit zo’n dialoog op te zoeken en te lezen, maar er moet toch een eenvoudiger manier zijn om de kenmerken van het voeren van een dialoog zichtbaar en duidelijk te krijgen. Zou AI de kunst en kunde van dialogen kennen en kunnen demonstreren?

Ik heb de proef op de som genomen en CHAT-GPT de volgende opdracht gegeven.

“Voer eens een dialoog met jezelf over het begrip dialoog”

ChatGPT geeft (razendsnel) als antwoord:

Persoon A: Hey, wat vind je eigenlijk van het begrip dialoog?

Persoon B: Ik denk dat dialoog een essentieel onderdeel is van menselijke communicatie. Het stelt mensen in staat om met elkaar in gesprek te gaan, gedachten uit te wisselen en betekenisvolle verbindingen te creëren.

Persoon A: Absoluut, dialoog is veel meer dan alleen maar praten. Het gaat om actief luisteren naar wat de ander te zeggen heeft en proberen te begrijpen waar ze vandaan komen. Het draait om het creëren van een veilige ruimte waarin beide partijen zich vrij voelen om hun gedachten en gevoelens te delen.

Persoon B: Precies! Een goede dialoog vereist ook dat we openstaan voor verschillende perspectieven. Het is belangrijk om te beseffen dat iedereen zijn eigen unieke ervaringen en achtergronden heeft, die van invloed zijn op hun denkwijze. Door die diversiteit te omarmen, kunnen we een bredere kijk op de wereld krijgen en nieuwe inzichten verwerven.

Persoon A: Daar ben ik het helemaal mee eens. Het mooie van dialoog is dat het niet draait om het winnen van een argument, maar om het creëren van een wederzijds begrip en respect. Het gaat erom samen te werken om tot oplossingen te komen die voor alle partijen acceptabel zijn, in plaats van te proberen de ander te overtuigen van ons gelijk.

Persoon B: Absoluut. Het gaat ook om het stellen van de juiste vragen en het actief betrekken van de ander in het gesprek. Door nieuwsgierig te zijn en oprechte interesse te tonen, kunnen we de dialoog verdiepen en een vruchtbare uitwisseling van ideeën bevorderen.

Persoon A: En laten we niet vergeten dat non-verbale communicatie een grote rol speelt in een dialoog. Lichaamstaal, gezichtsuitdrukkingen en toon van stem kunnen soms meer zeggen dan woorden zelf. Het is belangrijk om bewust te zijn van deze signalen en ze te gebruiken om de intenties en emoties van de ander beter te begrijpen.

Persoon B: Precies. Een goede dialoog is een proces van voortdurende groei en leren. Het vergt oefening en bereidheid om open te staan voor nieuwe perspectieven. Maar het resultaat is de moeite waard, omdat het ons in staat stelt om diepere verbindingen te leggen, begrip op te bouwen en samen te werken aan een betere wereld.

Persoon A: Daar kan ik me helemaal in vinden. Laten we blijven streven naar betere dialogen, zowel in onze persoonlijke interacties als op grotere schaal. Het begrip dialoog is een krachtig middel om bruggen te bouwen en verandering teweeg te brengen.

Persoon B: Absoluut. Laten we blijven praten, luisteren en elkaar begrijpen. Dialoog is de sleutel tot vooruitgang en harmonie.

Hoopvolle toekomst in dialoog met AI?

Het antwoord van Chat-GPT stelt me gerust en zeker niet teleur. Niet alleen heeft de AI-tool de kennis van de belangrijkste kenmerken van de dialoog, maar ook de kunde om die in de vorm van een dialoog aan mij terug te geven. Een mooi voorbeeld hoe AI ons kan helpen en ondersteunen om snel kennis te verzamelen en de toepassing daarvan te laten zien. In onze projecten bij klanten gebruiken we dialogen als werkvorm vaak en memoreren we de basisregels daarvan nog kort op een sheet of flip-over. Maar ik denk dat ik voortaan bovenstaande dialoog als informatie aan de deelnemers geef.

Heb jij nog andere voorbeelden waar AI ons kan helpen om ‘het goede gesprek’ te blijven voeren? Laat het weten, ik ga graag met je in dialoog!